Youth Court

Twee weken geleden nam ik deel aan een debat over jongeren en strafrecht in jongerencentrum Dynamo in Eindhoven. Het debat was georganiseerd door onze rechtbank in samenwerking met ProDemos. Er kwamen nogal wat onderwerpen aan de orde zoals: Moeten jongeren langer en harder worden gestraft of juist korter en lichter om herhaling te voorkomen? Zouden ouders moeten worden bestraft voor de criminele daden van hun kinderen? En zouden jongeren niet beter door jongeren kunnen worden berecht?

Over die laatste stelling had ik altijd een duidelijke mening. Alleen een ‘echte’ rechter heeft voldoende kennis van het recht om een strafzaak rechtvaardig en eerlijk af te doen, zo was mijn stellige overtuiging. Toch moet ik bekennen dat ik aan het einde van de avond genuanceerder ben gaan denken. De aanwezige debatdeelnemers overtuigden me ervan dat het betrekken van een jongere bij het strafproces voor mij als rechter heel waardevol kan zijn.

Suzan Verberk, onderzoeker bij de Raad voor de rechtspraak en een van de deelnemers aan het debat, vertelde over haar onderzoek naar youth courts in de Verenigde Staten. Die jeugdrechtbanken zijn een groot succes. Jongeren berechten leeftijdgenoten die bijvoorbeeld chronisch spijbelen, schooleigendommen vernielen of een klasgenoot mishandelen. De jongeren die optreden als rechter krijgen een training in het stellen van vragen. Het blijkt dat een jeugdige verdachte een sanctie eerder zal aanvaarden van een youth court dan van een rechter op afstand. En uit onderzoek komt ook nog eens naar voren dat de kans op herhaling van strafbare feiten afneemt. Ik vond dat toch wel bijzonder.

Vervolgens heb ik op internet meer informatie over youth courts gezocht en kwam nog meer interessante dingen te weten. Zo gaat een dergelijk programma vaak uit van justitie, maar ook scholen werken met youth courts. Er worden diverse doelen gediend. Een dader wordt berecht, maar komt niet meteen in het justitiële systeem terecht. Het herstel voor het slachtoffer neemt een belangrijke plaats in. En het is natuurlijk ook zo dat de deelnemers aan een youth court het rechtssysteem van dichtbij leren kennen waardoor het vertrouwen in het recht wordt vergroot. Kortom, wat mij betreft redenen genoeg om te kijken of zoiets ook in Nederland kan worden opgezet.

Als rechtbank hebben wij al een beetje ervaring door diverse rechtszaken met jongeren als collega-rechter na te spelen. Maar dat is niet echt. Dat jongeren zelf verantwoordelijkheid dragen voor de beslissing is er (nog) niet bij. Binnenkort geef ik een avondles over strafrechtspraak op de middelbare school van mijn jongste dochter. Dan ga ik dit onderwerp zeker aan de orde stellen. Ik ben benieuwd of deze scholieren mee zouden willen doen aan zo’n jeugdrechtbank. Ik zou me er in ieder geval wel hard voor willen maken.