Tongzoenarrest

Als rechter spreek ik recht in de zaken die aan mij worden voorgelegd. Ik lees de stukken die in het dossier zitten en betrek daarbij de relevante wet- en regelgeving. Ik mag natuurlijk geen beslissingen nemen die in strijd zijn met de wet. Maar soms is een wetsartikel niet duidelijk, of is niet helder hoe ik een bepaald wetsartikel in een concrete zaak moet interpreteren. Dan raadpleeg ik een studieboek en kijk ik wat andere rechters in vergelijkbare situaties hebben geoordeeld. Wat de Hoge Raad, de hoogste rechter in Nederland, vindt is daarbij altijd leidend. Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik het met de beslissingen van de Hoge Raad heel af en toe helemaal niet eens ben.

Een voorbeeld. Alweer vijftien jaar geleden besliste de Hoge Raad dat als je iemand dwingt tot een tongzoen, je kunt worden veroordeeld voor verkrachting. Ik heb met die uitspraak altijd moeite gehad. In het dagelijks leven denk je immers bij een verkrachting niet meteen aan een tongzoen. Maar de Hoge Raad oordeelde toen dat onder de juridische term ‘verkrachting’ elke vorm van seksueel binnendringen wordt geschaard. En daar valt de tongzoen ook onder.

Die uitspraak van de Hoge Raad betekende de afgelopen jaren voor mij dat als ik wettig en overtuigend bewezen vond dat een verdachte iemand met dwang een tongzoen had gegeven, ik hem voor verkrachting veroordeelde. Zoals gezegd, had ik daar wel moeite mee. En ik was zeker niet de enige rechter. Toch is het belangrijk dat rechters zich neerleggen bij het oordeel van de Hoge Raad: in gelijke gevallen moet gelijk worden geoordeeld. Dat dient de rechtszekerheid. De persoonlijke mening van een rechter doet er daarbij niet toe.

Onlangs was er ineens een grote ommezwaai. Vorige maand besliste de Hoge Raad namelijk dat een gedwongen tongzoen niet langer geldt als verkrachting. Dat gebeurde nadat een advocaat in een procedure voor de Hoge Raad het onbegrip over de beslissing van de hoogste rechter wederom aan de orde stelde. Tot een ieders verrassing erkende de Hoge Raad nu dat er veel kritiek bestond op zijn eerdere uitspraak en dat het bestempelen van een tongzoen als verkrachting in strijd is met het algemene spraakgebruik.

Door deze koerswijziging heb ik als rechter voortaan een nieuwe leidraad, en toevallig eentje die veel beter past bij mijn rechtsgevoel. Overigens betekent dit niet dat iedereen nu ongestraft een ander een tongzoen kan opdringen. Laat dat duidelijk zijn. Het valt vanaf nu alleen onder een andere strafbepaling, namelijk die van de aanranding. Daarop stelt de wet een minder hoge maximumstraf.