Lang leve de Grondwet

Als tienjarige verhuisde ik met mijn vader, moeder, broertje en zusjes naar de Verenigde Staten. Dat was wel even wennen. In plaats van 42 kinderen zaten er opeens maar twintig in mijn klas. En ik mocht met een ballpoint schrijven in plaats van met een kroontjespen. Ik paste me gelukkig snel aan. Binnen de kortste keren zong ik het Amerikaanse volkslied bij allerlei schoolactiviteiten uit volle borst mee en vond ik het vanzelfsprekend om elke ochtend in de klas een saluut te brengen aan de ‘stars and stripes’. Aan het einde van het schooljaar was ik dan ook al aardig veramerikaniseerd: ik at peanutbutter and jelly sandwiches, kon alle presidenten opdreunen en was doordrongen van het belang van de Declaration of Independence en van de Constitution, de Amerikaanse Grondwet. Met name het "all men are created equal" sprak mij als tiener erg aan omdat ik dacht me daarmee heel wat te kunnen permitteren. En met een beroep op dat artikel meende ik ook niet altijd naar mijn ouders te hoeven luisteren…

Toen ik weer terugkwam in Nederland raakte ik ook van het belang van de Nederlandse Grondwet doordrongen. In de Grondwet staan immers al onze grondrechten. Het eerste artikel noemt bijvoorbeeld dat iedereen in Nederland in gelijke gevallen gelijk wordt behandeld en dat discriminatie op welke grond dan ook niet is toegestaan. Daarnaast bevat de Grondwet belangrijke waarden zoals die van een onafhankelijke rechtspraak (artikel 117). De Grondwet is de basis van onze samenleving.

Boeien
Ik weet bijna zeker dat toen mijn dochters tien jaar oud waren, ze niet van het bestaan van de Grondwet afwisten. Dankzij het vak maatschappijleer is dat inmiddels veranderd, maar dat onze Grondwet vorige week 200 jaar oud was, kan ze niet echt boeien. En ik weet dat dit voor heel veel mensen geldt. Diverse media hebben de afgelopen weken gefilosofeerd over waarom onze Grondwet zo weinig lijkt te leven. Heeft het te maken met de schrijfstijl? Toegegeven: Niet alle artikelen zijn in klare taal gegoten. Of is de noodzaak om te vechten voor je grondrechten in de Nederlandse samenleving gewoon minder aan de orde?

Hoe dan ook, afgelopen zaterdag ben ik naar Den Haag gereisd om de tweehonderdste verjaardag van onze Grondwet te vieren. Ik was onder de indruk van het toneelstuk Innocent dat bij en mede door leden van de Hoge Raad werd opgevoerd. Napoleon stond terecht voor wat hij het Nederlandse volk had aangedaan. In korte tijd maakte de verdachte ons echter duidelijk dat wij veel van onze grondrechten en waarden aan hem te danken hebben en dat hij daarom moest worden vrijgesproken. Het publiek kwam zo op een ludieke manier aardig wat te weten over de Grondwet.

Ik kon natuurlijk niet naar huis zonder een kijkje te nemen in het Nationaal Archief. Daar ligt namelijk de originele Grondwet in een vitrine. Ik vond het heel bijzonder om te zien en kan iedereen aanraden eens een kijkje te nemen. Ik besef heus dat onze Grondwet niet gaat leven door er alleen maar naar te kijken. Wil dat gebeuren, dan moeten wij, burgers van Nederland, de waarden en grondrechten actief uitdragen. Ik hoop dat mijn blog weer een zetje daartoe kan zijn.