Volwassen?

Mijn dochter wordt volgende week 18 jaar. Haar stempas voor de verkiezingen voor het Europees parlement heeft ze inmiddels al binnen. Is ze nu volwassen? Niet echt, denk ik. Ze vertoont af en toe gedrag dat ik op z'n minst ondoordacht vind. Maar dankzij boeken als 'Het puberende brein' van Eveline Crone weet ik dat ik me geen zorgen hoef te maken. De hersenen van mijn dochter zijn namelijk nog volop in ontwikkeling. En daarom is bijvoorbeeld het maken van een goede planning voor de meeste adolescenten –en zeker ook voor mijn dochter- lastig.

 

Deze inzichten over de ontwikkeling van de hersenen hebben ook de wetgever bereikt. Sinds 1 april 2014 is het adolescentenstrafrecht in werking getreden. Daardoor is het mogelijk ook jongeren tussen de 18 en 23 jaar binnen het jeugdstrafrecht te berechten in plaats van via het volwassenenstrafrecht. Berechting via het jeugdstrafrecht betekent dat het belang van de jeugdige voorop staat en niet de vergelding van de daad. Er wordt veel meer gericht op een positieve gedragsbeïnvloeding om zo recidive te voorkomen. Het jeugdstrafrecht kent ook veel lagere straffen dan het volwassenenstrafrecht. De hoofdregel blijft trouwens dat 18-plussers volgens het volwassenenstrafrecht worden berecht.

Wat betekent dit nu in de praktijk? Neem de 21-jarige die vorige week werd voorgeleid door de officier van justitie. Hij werd ervan verdacht zijn moeder te hebben bedreigd en mishandeld en dat was niet voor het eerst. Bij de vordering tot inbewaringstelling gaf de officier van justitie aan dat ze vond dat het jeugdstrafrecht toegepast zou moeten worden op deze jongeman. Uit eerdere rapporten van de jeugdreclassering kwam naar voren dat het om een zwakbegaafde jongen ging met de nodige gedragsproblemen. Het was duidelijk dat hij (nog) niet goed in staat was zijn emoties te reguleren en zelfstandig beslissingen te nemen. Ik was het eens met de officier van justitie en kon op grond van het nieuwe adolescentenstrafrecht bepalen dat de verdachte zijn voorlopige hechtenis in een justitiële jeugdinrichting kon doorbrengen. Dat vond ik een veel betere plek voor hem dan een huis van bewaring.

 

Advies

In dit geval was het voor mij duidelijk dat ik het adolescentenstrafecht zou toepassen. Maar soms is het best lastig te bepalen of je op een jongvolwassene het volwassenenstrafrecht moet toepassen of juist niet. Gedragsdeskundigen kunnen de officier van justitie en de rechter daar het best over voorlichten. Het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie heeft een methode ontwikkeld waarbij gestructureerd indicaties en contra-indicaties voor het toepassen van het jeugdstrafrecht nagegaan kunnen worden zodat het advies aan rechters hierover inzichtelijk gemaakt kan worden. We zullen daar de komende tijd ervaring mee opdoen.